Bốn thôn có tới 150 nhà sư

Chỉ 35 năm sau khi kết thúc kháng chiến chống Mỹ, Thanh Lang (Hải Dương) đã hoàn toàn thay đổi. Ngày nay, tất cả các con đường dẫn đến thôn xóm đều đã được bê tông hóa. Những dãy trường học, trạm xá, khu vui chơi và những ngôi nhà cao tầng khang trang rải rác khắp khuôn viên làng như tô đậm thêm sự phát triển của làng thuần nông này.

Theo ông Phạm Văn Cảnh, Phó chủ tịch UBND xã Thanh Lang, phong trào xuất gia tu học theo đạo Phật ở làng phát triển rầm rộ nhất là từ 1990 đến 2003. Thời điểm cao điểm nhất có tới hơn 10 người xuất gia trong một năm. Hiện toàn xã chỉ có 4 thôn nhưng đã có tới hơn 150 người xuất gia, trong đó nữ giới chiếm đa số. Người trẻ nhất hiện nay vào khoảng 26 tuổi và người già nhất là xấp xỉ 60 tuổi. Hầu hết những người này đều có phẩm hàm hoặc đã học qua các khóa đào tạo của các trường Phật giáo.

Người xuất gia đầu tiên ở làng là Thượng tọa Thích Thanh Đạt ở thôn Lang Can 1 (hiện là Viện trưởng Học viện Phật giáo Việt Nam tại Hà Nội) và sư thầy Thích Đàm Lan ở thôn Lang Can 3 (hiện trụ trì chùa Bồ Đề, Gia Lâm, Hà Nội). 10 năm trở lại đây làng vẫn có người tiếp tục xuất gia nhưng ít hơn trước. Những người xuất gia ở Thanh Lang chủ yếu tu ở các chùa trên địa bàn Hà Nội, Hải Phòng và Bắc Ninh, còn ở Hải Dương lại chiếm tỉ lệ rất ít.

Điều đặc biệt có những gia đình, gần như cả nhà cùng xuất gia tu tập. Chẳng hạn, gia đình cụ Đĩnh ở thôn Lang Can 3 có 7 người con thì có tới 6 người xuất gia; gia đình cụ Nguyễn Phúc Phiếm ở thôn Lang Can 1 có 6 người con thì có tới 5 người; gia đình cụ Nguyễn Thị Xinh thôn Lang Can 2 có tới 2 người con và 3 người cháu cùng xuất gia.

Ở Thanh Lang, gia cảnh bà Quách (tên thật Nguyễn Thị Xinh) ở thôn Lang Can 2 là được nhiều người biết đến hơn cả. Bà Quách kể, bà có 2 người con, một cháu gái ngoại, một cháu gọi bằng bá và một cháu gọi bằng cô đều đi tu từ khi còn rất trẻ. Con trai duy nhất của bà là sư thầy Thích Thanh Ngọc (thế danh là Phan Nhật Ngọc, sinh năm 1974), hiện là Trưởng ban Trị sự Phật giáo huyện Kim Thành và trụ trì chùa Phúc Thành. Chị gái Thích Bảo Quyên (thế danh là Phan Thị Thu, sinh năm 1968), trụ trì chùa Phù Đậu.

Bà Quách kể: “Trước khi đi, thầy Ngọc có viết mấy chữ để đầu giường tôi dặn rằng: “Con đi không về thì mẹ đừng tìm”. Tôi lật gối lên nhận được thư thì lòng dạ xót xa, cuống cuồng đi tìm khắp. Tìm mãi mới ra được tung tích, nhưng khi đến nơi thì thầy đã bỏ sang chùa khác. Lần cuối cùng, tôi tìm để thuyết phục thầy trở lại nhà nhưng không gặp.

Tôi đành bấm bụng: “Thôi thì nếu con mình đã không thích ở nhà với cha mẹ mà muốn đi tu thì cũng đành chịu. Giữ người ở chứ ai giữ được người quyết đi bao giờ? Ấy thế mà khi biết tin thầy đã xuống tóc, tôi khóc nhiều lắm. Cứ mỗi lần nhìn vào góc giường thầy nằm, nhìn vào cái cây thầy trồng, nhìn lên bức ảnh thầy treo… tôi lại không khỏi ngậm ngùi. Nhưng nghĩ đi nghĩ lại, âu đó cũng là cái duyên, cái nghiệp của thầy và của chúng tôi.

Bây giờ, thỉnh thoảng thầy cũng có về thăm tôi. Thầy cũng có ý muốn đón tôi lên ở hẳn với thầy trên chùa nhưng tôi không đi vì tôi ở nhà quen rồi. Những dịp lễ lớn thầy cũng có cho người về đón tôi xuống chùa nhưng mẹ con chưa bao giờ ăn với nhau cùng mâm. Sợ mẹ tuổi già ở nhà một mình đơn côi gối chiếc nên thầy có xin cho tôi một đứa bé. Thầy nuôi ở chùa được tháng rưỡi thì đưa về đây. Đến giờ cháu đã lên ba”, bà Quách nói.

Ông Tăng Bá Hoành, Chủ tịch UBND xã Thanh Lang khẳng định: “Tất cả các trường hợp đi tu ở Thanh Lang hoàn toàn là do nhu cầu tâm linh và niềm tin tôn giáo của cá nhân. Gia đình hay làng xã không hề có tác động nào đến hành động ấy. Và đại đa số những người xuất gia này khi đã gửi gắm cuộc đời mình nơi cửa Thiền đều không lấy làm hối tiếc trước quyết định của mình dù có nhiều người đi tu từ khi còn rất trẻ”.

Theo nhiều bậc cao niên ở thôn Kim Can và Lang Can thì từng có một vài thầy phong thủy khi hay chuyện làng đã tìm về nghiên cứu thế đất, long mạch… Một số thầy phong thủy cho rằng, nhìn từ trên cao, đất Thanh Lang tựa như khuôn mặt người nhìn nghiêng hướng về phía Tây. Mà theo quan niệm của người Á Đông thì hướng Tây là hướng của Đức Phật, hướng của sự giải thoát và siêu độ. Chính vì lẽ đó mà vùng đất này rất thịnh duyên để khởi phát nghiệp tu hành.

Riêng cụ Nguyễn Phúc Phiếm (81 tuổi) thì chia sẻ, gia đình cụ có 6 người con trong đó có 5 người xuất gia theo Phật hoàn toàn do nhu cầu của mỗi người. “Nhà tôi vốn có truyền thống theo đạo Phật. Thế nên, từ khi còn bé, sống trong cùng một mái nhà, các thầy đã sớm thấm nhuần được các giáo lý của đức Phật và đã khởi tâm đi tu để tìm cầu sự giác ngộ. Nhà tôi có tất cả 2 thầy tăng, 3 thầy ni… đều đi tu từ rất sớm và hoàn toàn tự nguyện.”, cụ Phiếm nói.

Trên thực tế, trong rất nhiều gia đình có con cháu xuất gia ở Thanh Lang, không phải gia đình nào cũng ủng hộ việc con mình đi tu. Đại đa số các trường hợp đều có chung đặc điểm: xin vào một ngôi chùa lạ nào đó tu tập, sau khi đã xuống tóc, chính thức trở thành một nhà sư thì họ mới trở lại thăm gia đình hoặc thông báo cho gia đình biết chuyện mình đã trở thành người nhà Phật. Lúc này, tất cả các thành viên trong gia đình đều phải thuận theo sự đã rồi.

Theo lẽ thường, khi đã gửi gắm cuộc đời mình vào chốn thiền môn thì người tu hành sẽ nương vào tiếng kệ lời kinh để mong cầu sự giải thoát, cắt đứt mọi duyên nợ trần tục và lánh xa cuộc sống phàm trần. Thế nhưng những người xuất gia ở Thanh Lang, sau khi đã viên thành việc Đạo, nhiều người đã quay trở lại đóng góp và xây dựng quê hương bằng những việc làm hết sức thiết thực, ý nghĩa...

Theo Gia Đình và Xã Hội